O Κλεισθένης υπήρξε ο θεμελιωτής της αθηναϊκής δημοκρατίας που δειλά δειλά ανέτειλε στις παρυφές της αθηναϊκής γης μετά την εκδίωξη των Πεισιστρατιδών στο τελευταίο τέταρτο του 6ου π.Χ. αιώνα (510π.Χ.).Ο Κλεισθένης συγγένευε με την οικογένεια των Αλκμεωνιδών , αριστοκρατικής οικογένειας της Αθήνας και εντοπίζεται ήδη στα 525/4 π.Χ. να κατέχει το αξίωμα του άρχοντος επί Πεισιστρατιδών.Λόγω διαφωνιών όμως εξορίστηκε, μετά των λοιπών Αλκμεωνιδών, για να επιστρέψουν εκ νέου χάριν της αποποπομπής των τυράννων.
Το αντίπαλο δέος του Κλεισθένη στα 508/7 όταν και τοποθετούνται τα μεταρρυθμιστικά του μέτρα, ήταν ο Ισαγόρας γιος του Τισάνδρου.Στη μεταξύ τους αναμέτρηση για την ανάδειξη στο αξίωμα του άρχοντος , παρά τα μέτρα, παρά τον προσεταιρισμό των "λαϊκών στρωμάτων", ο Ισαγόρας επικράτησε, θέτωντας τόσα προβλήματα κατανόησης, όσες και προτάσεις εξήγησής τους.
Ο Κλεισθένης ανήκοντας στο γένος των Αλκμεωνιδών έφερε, όπως και οι λοιποί Αλκμεωνίδες, το βάρος του Κυλωνείου Άγους, της κατάρας δηλαδή του Κύλωνα.Επρόκειτο για την κατάρα που τους είχε αποδοθεί γιατί από το τέλος του 7ου αιώνα π.Χ., ο Κύλων, γαμβρός του τυράννου των Μεγάρων Θεαγένους, επεχείρησε να επιβάλει προσωπική τυραννία.Η απόπειρα κατεστάλη, αλλά οι συλληφθέντες σφετεριστές, μαζί κι ο Κύλων, αν και έλαβαν υπόσχεση δικαίας δίκης, εν τέλει θανατώθηκαν έξω από τον ιερό βωμό της Ακρόπολης, στους πρόποδες του Ιερού Βράχου, παρά τους βωμούς των Ερινύων.Οι Αλκμεωνίδες απομονώθηκαν από τους υπόλοιπους Νηλείδες, δικάσθηκαν κι εξορίστηκαν για να επανέλθουν μετά λίγα έτη, κατόπιν παρέμβασης του Σόλωνα, επίσης Νηλείδη, χάριν των πατριωτικών τους υπηρεσιών.
Στα χρόνια που μεσολάβησαν από το 510π.Χ. εως το 507/506π.Χ θα πρέπει να γίνει μνεία σε δύο καίρια σημεία που σηματοδοτούν τις εξελίξεις στην Αθήνα πριν αναφερθούμε σε αυτήν τη νομοθεσία.Έτσι
- Αμέσως μετά τη λήξη της ετήσιας θητείας του Ισαγόρα, στο αξίωμα ανήλθε ο Αλκμεών , προφανώς μέλος του οίκου των Αλκμεωνιδών, κι όχι μέλος των Φιλαϊδών.Φαίνεται λοιπόν ότι υπήρξε ήδη αντίκτυπος από τις κλισθένειες προτάσεις.Είναι εξίσου ενδιαφέρον ότι δεν ανήλθε στο αξίωμα ο Κλεισθένης..
- Η Σπάρτη, με τις εκκλήσεις του Ισαγόρα, προσπάθησε για ακόμη μια φορά να ρυθμίσει τις εξελίξεις στην ΑΘήνα με μια τριπλή ολομέτωπη επίθεση, συνάμα με την επίθεση από Βοιωτούς και Χαλκιδείς.Η Αθήνα ανταπεξήλθε με απίστευτη επιτυχίαΤα σιδερένια δεσμά των αιχμαλώτων αφιερώθηκαν στην Ακρόπολη και το ένα δέκατο από τα λύτρα δόθηκε για την κατασκευή μπρούτζινου άρματος με τέσσερα άλογα, ως ευχαριστήριο στην Αθηνά.Να αναφερθεί δε πως οι Αλκμεωνίδες είχαν αναγκαστεί στο μεταξύ ξανά σε εξορία.Αλλά κατόπιν της ήττας των "φιλοισαγορικών" δυνάμεων, επανήλθαν.Τότε χρονολογείται μια αποστολή διερευνητικής εντολής προς την Περσία, από μέρους των Αθηνών, που εξασφάλιζε υποστήριξη κατά των Σπαρτιατών.Με δεδομένο όμως ότι η επίθεση είχε αντιμετωστεί, οι πρέσβεις κατά την επιστροφή τους "επικρίθηκαν έντονα".
- ΔΗΜΟΙ
Καίριο συστατικό της αθηναϊκής πολιτείας μετά την κλεισθένεια νομοθεσία υπήρξε ο δήμος.Μετά την πτώση της τυραννίας εφαρμόστηκε η αρχή του διαψηφισμού, δηλαδή η ανακατάταξη των πολιτών και των καταλόγων.Για να καταστείλει ο Κλεισθένης τις καταστροφικές έριδες μεταξύ των αριστοκρατικών γενών όρισε ότι πλέον τα πάλαι ποτέ κραταιά γένη θα αρκούνταν στις θρησκευτικές τους υποχρεώσεις - αν και παρακάτω θα δούμε πως παρενέβη επιλεκτικά και σε αυτό το ζήτημα-, και πλέον δημιούρησε ένα νέο πολιτικό υπόστρωμα ως γεωγραφική μονάδα, το δήμο.Η διαφορά έγκειται ότι τα μέλη ενός γένους δεν ήταν συγκεντρωμένα σε ένα δήμο, κι έτσι έσπασε τον πυρήνα τους σε διάφορους δήμους, σε ιάφορες περιοχές.Οι ήμοι ονοματοδοτήθηκαν από εκλεκτά γένη, π.χ. η Βραυρών σε Φιλαΐδαι, λόγω της εχθρικής στάσης του γένους κατά των τυράννων, ενώ κατά παρόμοι τρόπο άλλοι δήμοι έλαβαν ονόματα με κατάληξη σε -ίδαι.Επιβίωσαν δήμοι όπως Σκαμβωνίδαι, Κοίλης, Κολλυτού, Κηδαθηναίων,Μελίτης.Επικεφαλής ήταν ο δήμαρχος, με ετήσια θητεία με υποχρεωτική λογοδοσία κατόπιν αυτής.Επρόκειτο για είδος γνήσιας τοπικής αυτοδιοίκησης.Πλέον για είναι κάποιος Αθηανίος πολίτης, όφειλε να ανήκλει σε κάποιο δήμο (διαψηφισμός).Απαντούν δε οι νεοπολίται , ίσως ξένοι και σκλάβοι που εντούτοις έγινα δεκτοί στους καταλόγους.Μάλιστα για τους επόμενος αιώνες κάποιος, ασχέτως που κατοικούσε , έφερε το όνομα του δήμου, που έφερε ο πρόγονός του στα τέλη του 6ουπ.Χ. αιώνα π.χ Θουκυδίδης Ολόρου Αλιμούσιος.
Στα χρόνια που μεσολάβησαν από το 510π.Χ. εως το 507/506π.Χ θα πρέπει να γίνει μνεία σε δύο καίρια σημεία που σηματοδοτούν τις εξελίξεις στην Αθήνα πριν αναφερθούμε σε αυτήν τη νομοθεσία.Έτσι
- Αμέσως μετά τη λήξη της ετήσιας θητείας του Ισαγόρα, στο αξίωμα ανήλθε ο Αλκμεών , προφανώς μέλος του οίκου των Αλκμεωνιδών, κι όχι μέλος των Φιλαϊδών.Φαίνεται λοιπόν ότι υπήρξε ήδη αντίκτυπος από τις κλισθένειες προτάσεις.Είναι εξίσου ενδιαφέρον ότι δεν ανήλθε στο αξίωμα ο Κλεισθένης..
- Η Σπάρτη, με τις εκκλήσεις του Ισαγόρα, προσπάθησε για ακόμη μια φορά να ρυθμίσει τις εξελίξεις στην ΑΘήνα με μια τριπλή ολομέτωπη επίθεση, συνάμα με την επίθεση από Βοιωτούς και Χαλκιδείς.Η Αθήνα ανταπεξήλθε με απίστευτη επιτυχίαΤα σιδερένια δεσμά των αιχμαλώτων αφιερώθηκαν στην Ακρόπολη και το ένα δέκατο από τα λύτρα δόθηκε για την κατασκευή μπρούτζινου άρματος με τέσσερα άλογα, ως ευχαριστήριο στην Αθηνά.Να αναφερθεί δε πως οι Αλκμεωνίδες είχαν αναγκαστεί στο μεταξύ ξανά σε εξορία.Αλλά κατόπιν της ήττας των "φιλοισαγορικών" δυνάμεων, επανήλθαν.Τότε χρονολογείται μια αποστολή διερευνητικής εντολής προς την Περσία, από μέρους των Αθηνών, που εξασφάλιζε υποστήριξη κατά των Σπαρτιατών.Με δεδομένο όμως ότι η επίθεση είχε αντιμετωστεί, οι πρέσβεις κατά την επιστροφή τους "επικρίθηκαν έντονα".
- ΔΗΜΟΙ
Καίριο συστατικό της αθηναϊκής πολιτείας μετά την κλεισθένεια νομοθεσία υπήρξε ο δήμος.Μετά την πτώση της τυραννίας εφαρμόστηκε η αρχή του διαψηφισμού, δηλαδή η ανακατάταξη των πολιτών και των καταλόγων.Για να καταστείλει ο Κλεισθένης τις καταστροφικές έριδες μεταξύ των αριστοκρατικών γενών όρισε ότι πλέον τα πάλαι ποτέ κραταιά γένη θα αρκούνταν στις θρησκευτικές τους υποχρεώσεις - αν και παρακάτω θα δούμε πως παρενέβη επιλεκτικά και σε αυτό το ζήτημα-, και πλέον δημιούρησε ένα νέο πολιτικό υπόστρωμα ως γεωγραφική μονάδα, το δήμο.Η διαφορά έγκειται ότι τα μέλη ενός γένους δεν ήταν συγκεντρωμένα σε ένα δήμο, κι έτσι έσπασε τον πυρήνα τους σε διάφορους δήμους, σε ιάφορες περιοχές.Οι ήμοι ονοματοδοτήθηκαν από εκλεκτά γένη, π.χ. η Βραυρών σε Φιλαΐδαι, λόγω της εχθρικής στάσης του γένους κατά των τυράννων, ενώ κατά παρόμοι τρόπο άλλοι δήμοι έλαβαν ονόματα με κατάληξη σε -ίδαι.Επιβίωσαν δήμοι όπως Σκαμβωνίδαι, Κοίλης, Κολλυτού, Κηδαθηναίων,Μελίτης.Επικεφαλής ήταν ο δήμαρχος, με ετήσια θητεία με υποχρεωτική λογοδοσία κατόπιν αυτής.Επρόκειτο για είδος γνήσιας τοπικής αυτοδιοίκησης.Πλέον για είναι κάποιος Αθηανίος πολίτης, όφειλε να ανήκλει σε κάποιο δήμο (διαψηφισμός).Απαντούν δε οι νεοπολίται , ίσως ξένοι και σκλάβοι που εντούτοις έγινα δεκτοί στους καταλόγους.Μάλιστα για τους επόμενος αιώνες κάποιος, ασχέτως που κατοικούσε , έφερε το όνομα του δήμου, που έφερε ο πρόγονός του στα τέλη του 6ουπ.Χ. αιώνα π.χ Θουκυδίδης Ολόρου Αλιμούσιος.
